تغییرات تنوع جانوران درشت خاک در راسته های هوموس جنگل آموزشی دکتر بهرام نیا

چکیده تنوع زیستی خاک از موجوداتی که تمام یا بخشی از چرخه زندگی خود را در خاک یا سطح می گذارند تشکیل شده است. در میان جانوران خاکزی، جانوران درشت (ماکروفون) به عنوان دسته مهمی از جانوران خاکزی اثرات مهمی در پویایی مواد آلی و روند تجزیه در خاک دارند. اشکال هوموس در ارتباط با وضعیت آب و هوایی، گیاهان، جانوران و فعالیت¬های میکروبی ایجاد می¬شود و شرایط مناسبی را برای جانوران، گیاهان و جوامع میکروبی خاک ایجاد می¬کنند. در طبقه بندی هوموس، جانوران خاک نقش مهمی را در تفکیک طبقات هوموس از یکدیگر دارند. هدف از این تحقیق تعیین تنوع جانوران درشت بین راسته¬های مختلف هوموس می¬باشد. در این بررسی نوع هوموس با استفاده از روش طبقه¬بندی مورفولوژیکی تعیین شد و سپس نمونه¬های در قطعات نمونه 10×10 سانتی متری برداشت و جانوران درشت خاک به روش دست چین و قیف برلیزی از نمونه ها جدا گردید. دو رده هوموس مول و آمفی شامل سه راسته¬ی دیسمول، اولیگومول و مزومول مربوط به رده مول و چهار راسته لپتوآمفی، یوماکروآمفی، یومزوآمفی و پچی¬آمفی مربوط به رده آمفی در منطقه شناسایی گردید. 15 راسته جانوران درشت در منطقه براساس کلید شناسایی موجود شناسایی شد. نتایج حاصله نشان داد که فراوانی هزارپا و زی¬توده حلزون بیشترین مقدار در کف پوشش جنگل است. در بین راسته¬های هوموس، راسته پچی آمفی بیشترین فراوانی و زی¬توده جانوران درشت خاک را دارا بود که 18750000 عدد در هکتار و 70/355 کیلوگرم در هکتار می¬باشد. و همین طور شاخص¬های تنوع¬ شانون، یکنواختی سیمسون و غنای مارگالف در این راسته هوموس بیشترین است. و همچنین تنوع بندپایان در رده هوموس آمفی بیشتر از هوموس مول بوده است. این نتایج نشان داد که با افزایش ضخامت لایه¬های آلی (l, f, h) به خصوص لایه h تنوع و فراوانی¬ زی¬توده افزایش می¬یابد. واژه¬های کلیدی: نوع هوموس، جانوران درشت، آمفی، مول، شانون، سیمسون، مارگالف